CÔNG TY TNHH ARO BẢO KHÁNH

Tin Tức

Người Cơ Ho bảo tồn sống cây cà phê Moka

  • 21/08/2020
    • Đời sống người dân xã Lát, huyện Lạc Dương, Lâm Đồng ngày một sung túc hơn nhờ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đặc biệt là cà phê. Đổi đời nhờ các loại cà phê vối Robusta, cà phê chè Catimor- Arabica nhưng dân nơi đây không quên cây cà phê chủng Moka, loại cây gắn với một quá khứ nghèo nàn.
    Từ thành phố Đà Lạt, đi hơn 10 km là tới thị trấn Lạc Dương (huyện cùng tên) dưới chân núi Lang Biang hùng vĩ. Với độ cao 1950m so với mực nước biển, ngọn đồi Đankia là điểm du lịch khá hấp dẫn, thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước.
    Trước đây, cây cà phê Moka hiện diện khắp Lạc Dương. Không chỉ trong vườn, trên rẫy, người ta dễ dàng trông thấy chúng ngay ở quanh nhà. Ấy vậy mà tìm cây cà phê Moka ở Lạc Dương giờ có thể nói khó như tìm vàng trong cát vì người dân đã chặt bỏ cây này thế vào là cà phê vối, cà phê chè.
    Lần mò mãi, chúng tôi gặp được bà già làng Sơn Cước, 74 tuổi, người dân tộc Cơ Ho sống ngay chân núi Lang Biang. Tay bắt mặt mừng nhưng già làng tỏ vẻ hoài nghi vì sao chúng tôi lại hỏi về cà phê Moka mà không phải là chuyện khác. Khi nghe tôi nói là nhà khoa học nghiên cứu về rau quả thì không khí buổi trò chuyện trở nên gần gũi, thân thiện hơn. Bà giải thích: vợ chồng tôi lấy tên là Sơn Cước, thật ra để cho dễ gọi, đồng thời để chỉ địa danh: Sơn là núi, Cước là chân. Tên dân tộc khó gọi và hay bị người Kinh gọi nhầm.
    Về cà phê Moka, già làng cho biết, trước đây loại cây này được trồng phổ biến ở Lạc Dương. Sau giải phóng, điều kiện sản xuất ngày một đầy đủ hơn, có điện, có máy bơm nước,…cà phê Moka bị “loại” dần, thay vào là các loại cà phê vối, cà phê chè với năng suất cao hơn.
    Già làng Sơn Cước là dân trồng Moka lâu năm, am hiểu quá trình sinh trưởng phát triến của cây khá sâu sắc. Bà ôn tồn trải lòng: Thời trồng Moka, bà con khổ cực lắm anh ạ. Mặc dù chất lượng Moka cực cao, hạt to, nhiều dầu, hương vị đặc biệt,… nhưng năng suất lại thấp hơn rất nhiều so với cà phê khác. Đã thế, việc thu hoạch cà phê Moka lại rất khó khăn. Vốn được gieo từ hạt, qua năm tháng, cây lên cao vút, do vậy phải dùng thang để trèo hái như cây tiêu. Đổi lại Moka rất ít khi bị mất mùa vì tính chống chịu tốt. Đặc biệt là khả năng chịu hạn của cây rất cao do có bộ rễ băm sâu hút được nước mạch ngầm. Qua thực tiễn lâu năm, Moka thích hợp ở độ cao 1.500m- 2.000m, vùng khác khó mà trồng được. Nhiều người cứ tưởng cà phê mít là Moka, điều này không phải là lạ, vì thực tế, chỉ có người trồng mới có thể nhận biết chính xác.

    Anh KLai bên cây cà phê chủng Moka trong rẫy nhà mình

    Qua tìm hiểu tôi được biết, ở huyện Lạc Dương vẫn còn hai xã Lát và Đạ Sa trồng cà phê Moka. Già làng Sơn Cước tận tình chỉ đường cho chúng tôi đến xã Lát gặp anh KLai để mục sở thị Moka. KLai năm nay 27 tuổi, người dân tộc Cơ Ho Chil ở thôn Bonnor B. Khi chúng tôi đến, KLai đang tất bật bóc vỏ, phơi cà phê hạt. Sau vụ trúng mùa, trúng giá, đời sống phát đạt hơn, vợ chồng anh đã xây được ngôi nhà vững chắc có xe máy, tivi,…
    Vườn cà phê nhà KLai xanh mướt mát. Trên cao nhìn xuống, chỉ thấy sườn đồi là một mặt phẳng xanh mượt. Vậy Moka đứng ở đâu? Nó cao lắm cơ mà? Chả lẽ già Sơn Cước nhầm?
    Đưa tôi chui luồn dưới tán cà phê rậm rạp một hồi, KLai chỉ vào gốc cây cà phê Moka: Người Cơ Ho Chil chúng tôi quý nó lắm chứ, dù thời nó “thịnh” thì chúng tôi nghèo nàn. Tại sao lại nghèo, chắc bà Sơn Cước đã nói cho anh biết rồi…
    Như một nhà kỹ thuật thực thụ, KLai giảng giải: Nếu cứ để tự nhiên, Moka vươn lên cao vút, cắm cờ đỏ lên ngọn cây, tít tận từ xa cũng có thể nhìn thấy. Người Co Ho Chil chúng tôi mày mò tìm cách cắt ngọn để nó chỉ cao bằng các loại cà phê khác để thuận tiện chăm sóc và thu hái. Nhiều cây Moka đã bị chết do cắt ngọn không đúng cách. Tuy chất lượng cao nhưng năng suất thấp, phần lớn các hộ dân chỉ lưu lại vài cây trong vườn, vừa lưu giữ kỷ niệm một thời, vừa như một giải pháp phòng khi mai mốt thị trường mà cần thì có giống mà phát triển.
    Việc lưu lại những cây cà phê chủng Moka của người Cơ Ho ở Lạc Dương chỉ là tự phát nhưng hành động này đã thể hiện tầm nhìn xa của đồng bào. Họ đã và đang làm một việc rất hữu ích: bảo tồn sống cây cà phê chè chủng Moka- bảo tồn quỹ gen, bảo tồn một nguồn gen rất quý. Tin rằng sau này, khi kinh tế khá hẳn lên, khi nhu cầu thị trường ngày một cao và khắt khe hơn, diện tích cho Moka sẽ được mở rộng.

    Theo Viện Nghiên cứu rau quả

    CÔNG TY TNHH ARO BẢO KHÁNH
    10 Đường Số 1, KDC Hai Thành, Phường Tân Tạo A, Quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
    Bài viết liên quan
    • Giá cà phê trở lại đà tăng (19/08/2020)

      • Thứ hai, Ngày 29/06/2020

      Giá cà phê trở lại đà tăng (19/08/2020)

      Giá cà phê tiếp tục diễn biến bất ngờ khi giá vàng đã vượt mốc 2.000 USD/oz và đồng bạc xanh tiếp tục suy yếu do đàm phán thương mại Trung – Mỹ có khả năng tạm thời bị bế tắc.

      CÔNG TY TNHH ARO BẢO KHÁNH

       Văn phòng: Số 10 đường số 1, KDC Hai Thành, Phường Tân Tạo A, Quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. 

         Xưởng sx: Ấp 3A, xã Hựu Thạnh, Huyện Đức Hòa, T.Long An 

         Farm chế biến nhân sống: Lâm Đồng - Đà Lạt        

          Email: thanhvan.tp2018@gmail.com    or:   arobaokhanhcoffee@gmail.com                   

      HỖ TRỢ TRỰC TUYẾN

       Tel: 028.2222 8262

        Hotline: 0908 506 799 - 0904 060 776

        Zalo: 0904 060 776 

       WhatsApp: 0908 506 799 

        Fanpage: Cà phê Aro Bảo Khánh